"Lecz moja historia jest dla mnie ważniejsza niż dla jakiegokolwiek twórcy jego opowieść - ponieważ jest moja własna i jest historią człowieka: niewymyślonego, idealnego, czy w inny jakiś sposób nieistniejącego, lecz możliwego, prawdziwego, niepowtarzalnego, żywego człowieka. Dziś wprawdzie mniej niż kiedykolwiek docenia się, czym jest prawdziwe żywy człowiek, stąd też zabija się całe tłumy ludzi, choć każdy z nich jest cennym i niepowtarzalnym zjawiskiem natury. Lecz gdybyśmy nie byli czymś więcej, niż niepowtarzalnymi ludźmi i gdyby istotnie każdego z nas mogła doszczętnie zmieść ze świata kula karabinowa, opowiadanie tej historii nie miałoby już sensu. Każdy człowiek jest jednak nie tylko sobą: stanowi również jedyny, szczególny, w każdym wypadku ważny i osobliwy punkt, w którym krzyżują się ze sobą zjawiska tego świata, raz jeden tylko w ten właśnie sposób i nigdy więcej. Stąd też i historia każdego człowieka jest ważna, wieczna, boska, i dlatego każdy człowiek, dopóki tylko jakoś żyję i spełnia wolę natury, jest niezwykły i godzien najwyżej uwagi. W każdym bowiem duch przyjął jakąś postać, w każdym cierpi istota stworzona, w każdym zostaję ukrzyżowany Zbawiciel.
Niewielu dzisiaj zdaję sobie sprawę, czym jest człowiek. Lecz wielu czuje to i dlatego lżej im umierać, jak i mnie będzie lżej umrzeć po napisaniu tej historii.
Nie mogę siebie nazwać wiedzącym. Byłem poszukującym i jestem nim dotąd, nie szukam już jednak tylko w gwiazdach i księgach, zaczynam bowiem słyszeć nauki, którymi szemrze we mnie własna krew. Historia moja nie jest przyjemna, nie jest ckliwa i pełna harmonii, jak historie wymyślane, ma posmak nonsensu, pomieszania szaleństwa i marzeń, jak życie wszystkich ludzi, którzy nie chcą siebie już dłużej okłamywać.
Życie każdego człowieka jest drogą ku samemu sobie, próbą znalezienia drogi, zaznaczenia ścieżki. Żaden człowiek nie był nigdy w pełnie samym sobą, lecz mimo to każdy ku temu dąży, jeden w mroku, inny w światłości, jak kto umie. Każdy aż do końca nosi ze sobą szczątki, pozostałe od chwili jego stworzenia, resztki śluzu i skorup jakiegoś praświata. Poniektóry nigdy nie staje się człowiekiem, pozostaję żabą, jaszczurką, mrówką. Nie jeden jest na pół człowiekiem, na pół rybą. Każdy jednak jest przejawem natury na podobieństwo człowieka. Wszystkich nas wiąże wspólnota pochodzenia, matka, wszyscy dobywamy się z tej samej czeluści; każdy mimo to, próbą będąc, miotany z głębi ducha, zdąża do własnego celu. Możemy zrozumieć się nawzajem; lecz wyjaśnić samego siebie każdy może tylko sam."
Hermann Hesse, wstęp do książki "Demian", tłum. Maria Kurecka
"But my story is more important to me than any poet's story to him, for it is my own - and it is the story of a human being: not an invented, idealised person but a real, live, unique being. What constitutes a real, live human being is more of a mystery than ever these days, and men - each one of whom is a valuable, unique experiment on the part of nature - are shot down wholesale. If, however, we were not something more than unique human beings and each man jack of us could really be dismissed from this world with a bullet, there would be no more point in relating stories at all. But every man is not only himself; he is also the unique, particular, always significant and remarkable point where the phenomena of the world intersect once and for all and never again. That is why every man's story is important, eternal, sacred; and why every man while he lives and fulfils the will of nature is a wonderful creature, deserving the attention. In each individual the spirit is made 'flesh, in each one the whole of creation suffers, in each one a Saviour is crucified.
Few people nowadays know what man is. Many feel it intuitively and die more easily for that reason, just as I shall die more easily when I have completed this story.
I cannot call myself a scholar. I have always been and still am a seeker but I no longer do my seeking among the stars or in books. I am beginning to hear the lessons which whisper in my blood. Mine is not a pleasant story, it does not possess the gentle harmony of invented tales; like the lives of all men who have given up trying to deceive themselves, it is a mixture of nonsense and chaos, madness and dreams.
The life of every man is a way to himself, an attempt at a way, the suggestion of a path. No man has ever been utterly himself, yet every man strives to be so, the dull. the intelligent, each one as best he can. Each man to the end of his days carries round with him vestiges of his birth, the slime and egg-shells of the primeval world. There are many who never become human; they remain frogs, lizards, ants. Many men are human beings above and fish below. Yet each one represents an attempt on the part of nature to create a human being. We enjoy a common origin in our mothers; we all come from the same pit. But each individual, who is himself an experimental throw from the depths, strives towards his own goal. We can understand each other; but each person is able to interpret himself to himself alone."
Hermann Hesse, introduction to book "Demian", tran. by W. J. Strachan
